Sağlık ekonomisinin kalbi: İnsan, sağlık ve sorumluluk
Sağlık, bireyin yaşam kalitesinin temeli olduğu kadar, bir ülkenin ekonomik sürdürülebilirliği açısından stratejik öneme sahiptir. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, küresel sağlık harcamaları her yıl artıyor. Yaşlanan nüfus, değişen yaşam tarzları, çevresel etkiler ve kronik hastalıklardaki yükseliş sürüyor. Pestisitlerle kirlenmiş gıdalar, hızlı tüketim alışkanlıkları, hareketsiz yaşam biçimi ve özellikle büyük şehirlerde yaygınlaşan yüksek stres düzeyi hem fiziksel hem zihinsel sağlığı tehdit ediyor. Tüm bu etkenler yalnızca bireylerin değil, toplumun da sağlık yükünü artırmakta ve sağlık sistemlerini ekonomik açıdan daha kırılgan hale getiriyor. Kısa bir süre önce babam ciddi bir sağlık sorunuyla karşı karşıya kaldı. TAVI ameliyatı sonrasında, geçirdiği arteriyel iskemi (atardamar tıkanması) ve ardından uygulanan tPA tedavi süreci, bize doktorlarımızın ne kadar kutsal bir görev yaptığını bir kez daha öğretti.
Bu vesileyle İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Sayın Prof. Dr. Cem Nazlı ve ekibindeki tüm doktorlarımıza, Kardiyoloji ve Anjio servisinde görev yapan hemşirelerimize ve tüm personele çok teşekkür ederim. Ayrıca profesyonel kimliği, yardımseverliği ile her zaman destek olan beşeri sermayenin niteliği için çabalayan İzmir İl Sağlık Müdürlüğü Personel Hizmetleri Daire Başkanı Sayın Şaban Koçoğlu'na gönülden teşekkür ederim. Onların mesleki kimliğinin yanı sıra insani yaklaşımları hasta yakınları için büyük bir güçtür. Dilerim bu kişilerin tüm hastanelerin sağlık ekibine rol model olur. Sağlık işi gönül işidir. Bir sağlık personelinin, işini sadece bir görev olarak yapması değil, hizmet bilinci ve sevgiyle yaklaşması onların profesyonelliğini sergilemektedir.
Bir insanın işini yapış şekli aslında doğrudan karakterini göstermektedir. Hasta yakınlarının psikolojisini anlamak, sorulara ilgi ve nezaketle yaklaşmak çok önemlidir.
Nezaket aklın en yüksek göstergesidir.
ÖNLEYİCİ POLİTİKALAR
Diğer taraftan bir hastanenin başarısı yalnızca hekim başarısı üzerinden değerlendirilemez.
Bu bir ekip işidir. Hemşirelerin dikkatli gözlemi, hasta bakıcıların hijyenik özeni ve teknik personelin zamanında müdahalesiyle ve temizlik personelinin titizliği ile mümkündür. Sürecin her aşamasında insan hayatına dokunan, yaşamsal değeri çok yüksek bir takım çalışması vardır.
Sağlık Bakanlığı 2024 verilerine göre Türkiye'nin toplam sağlık harcamaları 980 milyar TL'yi aşmış durumdadır. Bu rakam, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla'nın yükünü göstermektedir.
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ise bu oranın önümüzdeki süreçte artacağını öngörmektedir. Bu alana yatırım ve bütçe ayırmak elbette önemli, ancak sağlık harcamaları devletimiz için bir maliyettir. Sağlığımıza özen göstermek ve kendimize iyi bakmak ise bir tasarruftur. Hastalıkların önlenmesi ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının yaygınlaştırılması hem bireysel hem de kamusal maliyetleri azaltan bir strateji olarak değerlendirilmelidir. Mesela gıda güvenliği, ruh sağlığı, çevresel toksinler, şehirleşme kaynaklı stres faktörleri doğrudan sağlık bütçesine yük bindirmektedir. Bu nedenle önleyici sağlık politikalarının uygulanması sağlık ekonomisinin temel taşını oluşturmaktadır.
Gözlem altında tutulan hastalara refakat eden kişilerin, olası komplikasyonlara karşı bilinçlendirilmesi ve temel düzeyde eğitilmesi büyük önem taşımaktadır. Çünkü bir şüphe hayat kurtarabilmektedir. Her türlü olasılığı öngörebilmek, bu süreçte kritik rol oynamaktadır. Öte yandan, günlerce hasta başında kalan refakatçilerin dinlenme ve uyku ihtiyacının karşılanması da göz ardı edilmemelidir. Bu temel ihtiyaçların karşılanması hem refakatçinin sağlığı hem de hastanın taburculuk sürecinin sağlıklı ilerleyebilmesi açısından sistemsel bir zorunluluktur.
"Sağlık, her şeyin başıdır. Ekonominin, iş gücünün, üretimin ve toplumsal huzurun temelidir.
Sağlığımıza gösterdiğimiz özen, ailemizin, toplumumuzun ve ülkemizin geleceğini doğrudan etkilemektedir. Sağlık varsa hayat var, hayat varsa üretim ve umut vardır. Çok zor koşullarda çalışan sağlık çalışanlarının özlük haklarını iyileştirilmesi. diğerlerinden özerk bir ücretsiz sistemin oluşturulmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
Kaynak: Gonca Elibol Yeni Asır Köşe yazısı